یکی از روشهای موثر آموزش مسئولیت پذیری کودکان، واگذار کردن کارهای روزمره به آنهاست. این کارها باید مناسب سن کودکان باشد. هرچه بچه ها بزرگتر می شوند، این مسئولیتها می تواند پیچیده تر و سخت تر گردد. سپردن این کارها و فعالیتها باید متنوع باشد تا مهارتهای مختلف به آنها آموزش داده شود. از طریق انجام کارهای روزمره خودکار آمدی و مسئولیت پذیری بچه ها افزایش می یابد و علاوه بر این، این اقدامات باعث دور نگهداشتن بچه ها از بازیهای کامپیوتری، استفاده افراطی از تلویزیون و به تبع آن افزایش فعالیتهای بدنی بچه ها میشود.
 
مطالعات علمی نشان میدهد کودکانی که در امتحانات به راحتی تقلب می کنند، راحت به دوستان و والدین خود دروغ می گویند و یا در بازی های کودکانه تقلب می کنند، همان بچه هایی هستند که در مورد آموزش مسئولیت پذیری آنها کوتاهی شده است.
 

مراقبت

یک روش مناسب دیگر برای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان سپردن مسئولیت و نگهداری حیوانات اهلی (مانند پرندگان، خرگوش، ماهی و..) و یا گیاهان است. برای این منظور یک حیوان اهلی یا یک گیاه را برای کودکتان خریداری کنید و در اختیار او قرار دهید و برای او توضیح دهید که زندگی این موجود زنده، بستگی به مراقبتها و توجهات تو به او دارد. تو باید به غذا و آب او توجه داشته باشی و یا مراقب او باشی تا در معرض آسیبهایی مثل حمله حیوانات وحشی (مثل گربه) قرار نگیرند و یا اینکه گیاه خود را در معرض نور و آب مناسب قرار دهی و با توجهات ویژه ای که به آن داری مانع از خشک شدن آن گیاه شوی. بوسیله قبول این نوع مسئولیتهاست که کودکان مسئولیت پذیری را آموخته و خواهند توانست شکلهای سخت تر مسئولیت را در آینده به عهده بگیرند. در ادامه نکات دیگری از آموزش مسئولیت پذیری به کودکان عنوان می گردد:
 
- اجازه دهید کودکانتان تاوان و پیامد بی مسئولیتی شان را بپردازند. برای مثال اگر کودک شما دفتر تکالیف خود را گم کرد و یا اسباب بازی اش را شکست بلافاصله نوع جدید و بهتر آن را در اختیار او قرار ندهید بلکه هزینه معادل آن کالا را به طور یکباره یا تدریجی از پول توجیبی کودکتان کسر کنید.
 
- در مورد ارزش و اهمیت مسئولیت پذیری برای کودکتان صحبت کنید و سعی کنید از طریق رفتارتان، الگوی خوبی برای او باشید.
 
- حتی در سنین پایین نیز به کودکتان فرصت و اجازه ی تصمیم گیری در برخی از امور را بدهید. برای مثال: «زهرا جان دوست داری با پول عیدی هایت چه کار کنی؟» و یا «سامان جان، دوست داری برای آخر هفته با پدرت کجا برویم؟»
 
- روش پس انداز کردن را به فرزندتان بیاموزید. عید نوروز، ایام تولد و... فرصت های مناسبی برای آموزش این مهارت در کودکان است چرا که احتمالا بچه ها هدایای نقدی بدست می آورند. در این زمان به کودکتان آموزش دهید که نیمی از پول خود را در دفترچه حساب پس انداز، قلک و... ذخیره کند و نیم دیگر را به دلخواه خود خرج کند.کودکان به هیچ وجه از مقایسه کردن آنها با دیگر هم سن و سالانشان استقبال نمی کنند و برخی اوقات این موضوع می تواند بذر کینه‌های بزرگی را در ضمیر کودک بکارد. فرقی نمی کند شما کودکتان را با چه کسی مقایسه می کنید.اینها روشهای متنوعی برای آموزش مسئولیت پذیری به کودکان بود. از طریق همین روشهای ساده می توانید فرزندانتان را برای مسئولیت پذیری بیشتر در آینده پرورش داده و تربیت کنید. بعد از آموزش مسئولیت پذیری می توانید کم کم حس اعتماد، اعتماد به نفس و خود اتکایی را به کودکتان بیاموزید. همه ی این مؤلفه ها به شما کمک خواهد کرد که یک بزرگسال موفق را به جامعه تحویل دهید.
 
پژوهشگران آمریکایی در تحقیقات خود نشان دادند تماشای بیش از حد تلویزیون در نوزادان موجب تاخیر در توسعه شناختی و یادگیری و مسئولیت پذیری کودکان می‌باشد. به نقل از تایم، در ۳۰ درصد از خانواده‌های غربی تلویزیون در تمام ساعاتی که اعضای خانواده در خانه حضور دارند روشن است. روشن بودن تلویزیون می تواند موجب تاخیر یادگیری زبان در نوزادان شود.
 
محققان دانشگاه واشنگتن در تحقیقات خود برای ۳۲۹ نوزاد بین دو تا ۲۴ ماه آزمایش ضبط آواهای کلامی را که در طول روز از خود ساطع کرده و یا آنها را درک می کنند تجویز کردند. نتایج این تحقیقات نشان داد برای هر ساعتی که تلویزیون در خانه روشن بود به طور متوسط نوزادان قادر نبودند ۷۷۰ لغت را از مجموع لغتهایی که والدین آنها می گفتند درک کنند که این کاهش برابر با حدود هفت درصد از مجموع ارتباط میان کودکان و والدین آنها بود. در این خصوص این دانشمندان اظهار داشتند: این کاهش می تواند به این دلیل باشد که والدین در زمان روشن بودن تلویزیون کمتر از ارتباطات کلامی با کودک خود استفاده می کنند.
 
کودکان به هیچ وجه از مقایسه کردن آنها با دیگر هم سن و سالانشان استقبال نمی کنند و برخی اوقات این موضوع می تواند بذر کینه‌های بزرگی را در ضمیر کودک بکارد. فرقی نمی کند شما کودکتان را با چه کسی مقایسه می کنید. در برخی اوقات حتى مقایسه وی با خواهر یا برادرش نیز همین پیامد را دارد. به واقع باید بپذیرید که کودک شما به خودی خود فردی مستقل است و باید از همین کودکی حس اعتماد به نفس را در وی ایجاد کرد، اما پدیده مقایسه کردن کودکان از جمله مهم ترین دلیل برای تخریب این حس سرنوشت ساز در کودک است. در کنار این موضوع، حسادت نیز از جمله دیگر پدیده های مقایسه کردن کودکان به شمار می رود. کودک شما بدون شک حس حسادت را نسبت به الگوی مورد نظر شما پیدا خواهد کرد و فرقی نمی کند که آن الگو برادر با خواهرش باشد یا فرد دیگری.
 
منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396